Лiцьвiны (лiтвiны, лiтвa) — гicтаpычная нaзвa бeларуcаў у Bялiкім Kняcтвe Лiтoўскім (1240—1795). У якaсьцi нaзвы бeларуcаў шыpaка ўжывaлаcя яшчэ нa пpацягу XIX cтагодзьдзя ды заxоўваeццa ў чаcтковым ужытку ў якаcьцi cаманaзвы вяcковагa жыxapства і цяпеp.
Пытаньне гэтае тым больш важнае, што ад даўжэйшага часу савецкая гістарыяграфія, у тым ліку й гістарыяграфія БССР, усялякімі магчымымі спосабамі выкрыўляе й хвальшуе гістарычнае мінулае беларускага народу.
Эпоха ВКЛ - гэта час мужчын. Але казаць пра тое, што жанчыны былі пастаянна на другарадных ролях, зусім нельга. Цудоўныя прыклады граматнага кіравання мужчынамі явілі Соф'я Вітаўтаўна, Алена Глінская, Кацярына Ягеллонка. Дачка Жыгімонта Старога Лізавета Запальяі наогул дамаглася амаль немагчымага - з ёй лічыліся нават пры двары турэцкага султана.
У сваім нядаўнім інтэрв’ю беларускі гісторык др. Алесь Краўцэвіч разважаў пра выкарыстанне тэрмінаў Летува і летувіс(ы) датычна сённяшняй нацыянальнай дзяржавы гэтага балцкага народу. Ён адзначыў, што ў такі спосаб ён аддзяляе “гістарычную Літву ад сучаснай Летувы”, бо “з этнічнага пункту гледжаньня гэта было абсалютна іншае ўтварэнне, чым сучасная Летува”. Краўцэвіч падкрэслівае, што выкарыстанне двух тэрмінаў не нясе аніякай негатыўнай канатацыі і ёсць “тэхнічным пытаннем, каб аддзяліць” і падаць аб’ектыўнейшую карціну тагачаснай гісторыі.
[Перакладзена па: Kronika Macieia Stryikowskiego niegdyś v Krolewcu drukowana teraz znowu z przydaniem historyi panstwa Rossyiskiego przedrukowana / / Zbiór dzieiopisow Polskich we czterech tomach zawarty. - W Warszawie, 1766. - T. 2. - C. 349-351.]
Бітве 1514 пад Воршай, у якой значна меньшае колькасна войска гетмана ліцьвіна Канстанціна Астрожскага разьбіла маскоўскую армію князя Васіля III, прыгатаваны асаблівы лёс.
Для расейскай гістарыяграфіі гэтая бітва ад пачатку была нязручным фактам, які раздражняў ды прыводзіў у шаленства.
Само сабой зразумела, што масавы і
неаднаразовы прыліў славянаў на тэрыторыю балтаў ня мог не прывесьці да
сваеасаблівай этнічнай рэвалюцыі. Менавіта ад часоў прыходу славянаў на
тэрыторыю сучаснай Беларусі і пачатку іх сумеснага жыцьця з балтамі й
пачынаецца саманараджэньне беларускага народа і яго самаразьвіцьцё.